Af stjörnum og geislum

Við gengum inn á stofuna hjá prófessor Whittle á mínútunni hálffjögur. Stundvísir, Skotarnir. Tveimur mínútum síðar kom þangað líka Páll vinur okkar, beinleiðis ofan af flugvelli, hafði tafist í klukkustund á Heaththrow vegna snjókomu og ríflega aðra sitjandi úti í vél á Edinborgarflugvelli á meðan streittir öryggisverðir gengu úr skugga um að bakpoki sem þar fannst í flugstöðinni án eiganda innihéldi örugglega bara skítuga sokka og álíka en ekki sprengju af binladenskum ættum.

Niðurstöðurnar úr vefjarannsókninni voru ekki góðar - en þær hefðu getað verið verri. Og til eru ráð. Hluti af æxlinu var af 2. gráðu eins og spáð hafði verið en hluti af því er af næstu gráðu fyrir ofan, og sá hluti ræður niðurstöðunni um nafnið; það er anaplastic astrocytoma (AA), WHO grade III. Æxlisfrumurnar verða til úr stoðfrumum í heilanum sem kallast astrocytes á líffræðilatínunni, það eru fallegu rauðu, dálítið stjörnulaga frumurnar á listaverkinu hér fyrir ofan, og eru taldar gegna mikilvægu hlutverki við að koma hugsunum okkar til skila í samstarfi við taugafrumur heilans. Astro merkir sem sé stjarna.

CT myndin þremur dögum eftir aðgerðina sýndi að því miður náðist aðeins að fjarlægja um helming æxlisins. Reyndar var sá fyrirvari hafður á að CT myndir eru ekki mjög nákvæmar og enn síður svo skömmu eftir aðgerð, þannig að hlutfallið af því sem eftir er gæti vel verið talsvert minna. Mjög líklega mun MRI mynd eftir 2-3 mánuði gefa aðra og betri mynd.

Fólk sem greinist með AA æxli (auðvelt að muna þessa skammstöfun!) undir 45 ára aldri hefur mun betri horfur en þeir sem eldri eru, þannig að Björgvin, sem er nýorðinn 41 árs, hefur auk ýmiss annars ungan aldurinn með sér. Einnig skiptir miklu máli að hann er með nær fullan svokallaðan performance status við greiningu (þ.e. hversu lítið æxlið er farið að trufla eðilegt líf og starf), hefur ekki fundið til neinna einkenna eins og lömunar, höfuðverkja eða ógleði, og er í mjög góðu líkamlegu og andlegu formi - fílhraustur raunar að frátaldri þessarri tæplega hálfu drekaskömm.

Flogaköstin hafa ekki gert vart við sig frá því í lok síðasta árs og því lengra sem líður frá aðgerð án kasta því meira vaxa líkurnar á því að hann losni við lyfin gegn þeim. Ákveðið var reyndar strax í gær að byrja að minnka skammtinn, enda var fjarlægt það mikið af æxlinu að þrýstingurinn sem það olli - og þar með köstum - er farinn.

Auk alls þessa er það mikil gæfa að við skulum einmitt vera í Edinborg á þessum tíma því hér við Western General Hospital hefur í tuttugu ár verið rekin fremsta taugadeild Skotlands með meðferð við heilaæxlum að sérsviði. Þar eru besti fáanlegi búnaður og fagfólk á heimsmælikvarða sem vinnur í skipulögðu samstarfi að því að annast velferð bæði sjúklinga og aðstandenda. Ian R. Whittle heilaskurðlæknir er jafnframt prófessor í heilaskurðlækningum við taugalækningadeild Edinborgarháskóla, hefur tekið þátt í fjölþjóðlegum rannsóknum á nýjustu lyfjameðferð við heilaæxlum og skrifað fjölda greina um þetta svið.

Sú ákvörðun var tekin í gær að Björgvin fari í geislameðferð, en allar spekúlasjónir um lyfjameðhöndlun geymdar til síðari tíma, enda alveg óþarfar á þessu stigi máls. Markmið geislameðferðarinnar, sem er algjörlega sársaukalaus, er að gera út af við sem flestar æxlisfrumur sem eftir eru, koma í veg fyrir að þær fjölgi sér og þá um leið að flogin taki sig upp aftur. Meðferðin byrjar um miðjan febrúar, þegar prinsinn hefur jafnað sig vel eftir uppskurðinn, fimm sinnum í viku um sex vikna skeið. Geislarnir verða þá sendir í þrívídd á svæðið þar sem drekaskömmin hreiðraði um sig, auk 2 sm. jaðars umhverfis það, svona til að tryggja að það náist í öll skott.

Geislasérfræðingurinn sem nú er kominn til liðs við okkur, hún dr. Gregor, sagði að nútímageislalækningar væru orðnar svo fullkomnar að ekki þarf að hafa áhyggjur af neins konar aukaverkunum á hugsun þess sem nýtur þeirra. Helsta aukaverkunin er þreyta sem fer ekki að gera vart við sig fyrr en meðferðin er um það bil hálfnuð og heldur nokkuð á þar til um 2-3 vikum eftir að henni er lokið, en eftir það nær fólk fullum kröftum á fáum vikum aftur, því fyrr sem það er í betri gír við upphaf hennar.

Auk þess valda geislarnir hárlosi á svæðinu sem er geislað og þar sem þeir koma út, þannig að dr. Gregor kvaðst mæla bara með ,,haircut number one" strax í upphafi - sem kona gerir ráð fyrir að þýði broddaklippingu! Hárið vex til allrar hamingju aftur stuttu eftir að meðferðinni lýkur, en það eru víst til eru dæmi þess að fólk fái þá aðra hárgerð svo hver veit nema prinsinn verði með krullur með vorinu!

Að öllu töldu erum við þakklát fyrir að útkoman var alls ekki sú versta - þ.e. 4. gráðu æxli. Við erum líka þakklát fyrir það að í boði er geislameðferð sem hefur skilað góðum árangri við æxlum af þessari tegund, og Björgvin nýtur alls þess besta sem nútímalæknisfræði hefur að bjóða. Við erum framar öllu þakklát fyrir ástina, þá sem við berum í brjósti hvort til annars og þá sem við finnum að ættingjar og vinir miðla okkur úr öllum áttum. Með slíkt lið í kringum sig er ekki annað hægt en að vera bjartsýnn á það sem koma skal.

Og hvað sem öðru líður er verkefnið hið sama í dag og alla aðra; að eiga góðan dag og vanda sig við að lifa hann til fulls. Björgvin fékk sér gönguferð niður í bæ í dag í góðu veðri, fékk sér einn latte á uppáhaldskaffihúsinu og keypti úrvalsbaunir í heimakaffihúsið okkar. Dagarnir gerast vart betri.

One word frees us of the weight and pain of life: that word is love. - Sófókles